Sotheby’s i Christie’s – najsłynniejsze domy aukcyjne

Sotheby’s i Christie’s to gigantyczne, międzynarodowe domy aukcyjne, których początki sięgają połowy XVIII wieku. Długa i bogata historia obu domów obfituje w spektakularne rekordy sprzedażowe, liczne skandale i powiązania z rodzinami królewskimi. Sotheby’s i Christie’s dzierżą palmę pierwszeństwa pod względem renomy i obrotów finansowych, odpowiadając za 87 procent globalnego rynku dzieł sztuki. Poniżej przedstawiamy historię tych dwóch gigantów.

Sotheby’s

Sotheby’s jest najstarszą i największą na świecie międzynarodową firmą zajmującą się aukcjami dzieł sztuki, która została założona w 1744 roku przez Samuela Bakera, londyńskiego przedsiębiorcę, wydawcę i księgarza. W marcu 1744 Baker przeprowadził pierwszą aukcję pod własnym nazwiskiem, wystawiając na licytację kilkaset rzadkich i wartościowych książek ze wszystkich gałęzi literatury pięknej z biblioteki Sir Johna Stanleya, hrabiego Derby, na której zarobił 826 ówczesnych funtów. Przez ponad sto lat Baker i jego następcy zajmowali się wszystkimi wielkimi księgozbiorami angielskiej arystokracji, sprzedawanymi na aukcjach. Po śmierci Napoleona, Baker’owi udało się pozyskać i sprzedać książki, które cesarz Francji zabrał ze sobą na wygnanie na wyspę Świętej Heleny. Wkrótce firma rozszerzyła swoją działalność o sprzedaż druków, monet, medali i antyków, zaś w latach międzywojennych Sotheby’s skupił się na sprzedaży obrazów i dekoracyjnych dzieł sztuki.
W połowie lat 50. XX wieku Sotheby’s, podążając za artystycznymi nurtami, otworzył dział sztuki impresjonistycznej i nowoczesnej i pozyskał zarówno prywatnych nabywców, jak i handlowców. Udana aukcja Kolekcji Weinberga w 1957 roku, którą oglądała sama królowa Elżbieta II, została w następnym roku przyćmiona przełomową sprzedażą Kolekcji Goldschmidta, składającej się z siedmiu arcydzieł impresjonizmu. Po raz pierwszy w historii uczestników obowiązywał dress code, a wystawiane obrazy impresjonistów można było obejrzeć w pierwszym na świecie katalogu aukcyjnym wydrukowanym w kolorze.
Przez kolejne dziesięciolecia Sotheby’s, na zawsze zredefiniował sposób prezentacji – i potencjał – aukcji dzieł sztuki, które stały się przejawem profesjonalizmu i dowodem prestiżu.

***
Do najciekawszych sprzedanych dzieł domu należą „Pomarańczowa Marilyn” Andy’ego Warhola, sprzedana za 17 327 500 dolarów w 1998 roku, arcydzieło Edvarda Muncha „Krzyk”, które w 2012 roku sprzedano za rekordową wówczas sumę 119 922 500 dolarów, a także kolekcje Grety Garbo, Jacqueline Kennedy Onassis, księcia i księżnej Windsoru, Gianniego Versace i Davida Bowiego.
Obecnie Sotheby’s posiada biura w 40 krajach i sprzedaje przedmioty w ponad 70 kategoriach, w tym dzieła sztuki, przedmioty detaliczne, diamenty, samochody i wina. Roczne obroty firmy na całym świecie przekraczają obecnie 4 miliardy dolarów.
W 2019 roku, w wyniku zakupu firmy, Sotheby’s ze spółki publicznej stała się firmą prywatną. Właścicielem domu aukcyjnego jest obecnie francusko-izraelski miliarder, Patrick Drahi, przedsiębiorca z branży mediów i telekomunikacji.

Christie’s

Założony w 1766 roku przez Jamesa Christie, słynny dom aukcyjny również miał swój początek w Londynie. W przeciwieństwie do swojego głównego rywala – Sotheby’s, James od początku swojego istnienia specjalizował się głównie w handlu dziełami sztuki.
W 1778 roku, Christie’s pośredniczył w sprzedaży słynnej kolekcji sir Henriego Walpola rosyjskiej władczyni, carycy Katarzynie II, zaś w 1786 roku Christie’s sprzedał księgozbiór słynnego doktora Samuela Johnsona, twórcy „Słownika języka angielskiego”. Kolekcja zawierała wnikliwe książki z zakresu medycyny, prawa, matematyki i teologii.
Zawirowania rewolucyjne, które miały miejsce we Francji pod koniec XVII wieku oddały niejako Londynowi status światowego centrum handlu dziełami sztuki. Christie’s wykorzystała ten moment, stawiając w kolejnych dziesięcioleciach milowe kroki w historii swojej i całej branży. W 1824 roku w Londynie została założona National Gallery, która otworzyła swoje podwoje ze zbiorami częściowo kupionymi od domu aukcyjnego. Nowojorskie muzeum MET również nawiązało pierwsze połączenie z londyńskim rynkiem poprzez Christie’s, wysyłając im swoje przedmioty na sprzedaż w 1958 roku.

***
W 2016 roku Christie’s obchodził 250. rocznicę istnienia i przez lata pobił niezliczone rekordy aukcyjne. Należy do nich w szczególności sprzedaż kolekcji Rockefellera, która stała się najbardziej znaczącą aukcją charytatywną w historii, osiągając 832,6 mln dolarów.
Christie’s może poszczycić się również sprzedażą sukni Marilyn Monroe (aktorka miała ją na sobie podczas wykonywania serenady urodzinowej do prezydenta Kennedy’ego), jak też aukcją obrazu „Salvator Mundi”, którego autorstwo przypisuje się Leonardowi da Vinci. Obraz ten stał się najdroższym sprzedanym dziełem sztuki w historii. W 2011 roku ustanowiono rekordową sprzedaż diamentów, wystawiając na aukcję prywatną kolekcję biżuterii Elizabeth Taylor, uznawaną za najcenniejszą na świecie.
Dom Christie’s również stał się prywatną firmą, gdy w 1988 roku został wykupiony przez grupę holdingową francuskiego miliardera, Francois Pinaulta. Grupa nosi nazwę „Artemis” i posiada kolekcje obejmujące dzieła sztuki, nieruchomości, biżuterię, modę i antyki.
Christie’s ma dziś ponad 80 biur w 43 krajach i co roku przeprowadza około 350 aukcji podzielonych na 80 kategorii, do których należą między innymi: dzieła sztuki, biżuteria, kamienie szlachetne, meble, przedmioty dekoracyjne, odzież, fotografie, przedmioty osobiste, wina i samochody.

Rywalizacja i skandale

W roku 2000 wybuchła międzynarodowa afera, gdy oba domy aukcyjne zostały oskarżone o ustalanie wspólnej polityki cenowej, dotyczącej opłat prowizyjnych i innych warunków handlowych przy transakcjach aukcyjnych, co w USA uznawane jest to za przestępstwo.
Jak się okazało w trakcie śledztwa, wielomilionowe oszustwa sięgały szczytów władzy w obu firmach. Zarząd Christie’s przyznał się do winy, dzięki czemu firma dostała immunitet i nikt z przedstawicieli nie został skazany, jednak dom aukcyjny musiał zapłacić 250 mln dolarów odszkodowania swoim byłym klientom. Grzywnę nałożono również na Sotheby’s, którego dwóch właścicieli trafiło do więzienia.
Mówi się, że oba domy aukcyjne są znane z doskonałości w różnych dziedzinach. Sotheby’s specjalizuje się w amerykańskich meblach i fotografii, podczas gdy Christie’s wyróżnia się w europejskich meblach, książkach i manuskryptach. Oba domy znane są również ze sprzedaży brylantów i fantastycznych kolekcji biżuterii. Każdy stara się oferować jak najlepsze przedmioty po jak najwyższych cenach, intensywnie rywalizując o miano najbardziej prestiżowego domu aukcyjnego świata.
Sotheby’s jako pierwszy w 2005 roku zaprezentował swój system aukcji online, z czasem przekształcając ją w wiodący model sprzedaży. Obecnie możliwości systemu są bardzo duże – pozwala on na tworzenie przez klientów tzw. listy najbardziej pożądanych przedmiotów, na bieżąco uaktualnianej o nowe rzeczy dostępne na aukcjach.
Christie’s również stworzył serwis aukcyjny online – platformę Christie’s Live – z której można licytować z dowolnego miejsca na Ziemi.

Rodzima sztuka biżuteryjna

Rynek sztuki od stuleci budował swoją potęgę, by obecnie być jednym z najbardziej dochodowych na świecie. Inwestorzy i miłośnicy różnorodnych dzieł „zostawiają” w domach aukcyjnych astronomiczne kwoty, niewyobrażalne dla przeciętnych ludzi. Choć nie każdego stać, by na jego ścianach zawisł Rembrandt czy Picasso, posiadanie unikalnego dzieła sztuki – czy chodzi o obraz, czy o wyjątkowe precjoza z kamieniami szlachetnymi – jest marzeniem wielu osób. Jedną z łatwiej dostępnych, ale wciąż prestiżowych opcji jest zakup biżuterii z brylantami. Piękne minerały, oprawione w najszlachetniejsze metale podkreślają indywidualny styl i dodają blasku, bez względu na wiek. Wrocławska firma 79 Diamenty specjalizuje się w tworzeniu unikatowej złotej biżuterii z brylantami na zamówienie. Pierścionki zaręczynowe, ślubne obrączki, delikatne łańcuszki i inne przedmioty wykonywane są z największą precyzją i oddaniem, gdyż mottem firmy jest przede wszystkim wysoka jakość pracy, tak, by spełniać marzenia i oczekiwania swoich Klientów.