Historie szlachetne: Szmaragd

Bujna zieleń szmaragdu koiła dusze i pobudzała wyobraźnię już od czasów starożytnych. Nazwa kamienia pochodzi od greckiego słowa oznaczającego zieleń, „smaragdus”. Rzymski Pliniusz Starszy opisał szmaragd w swoim dziele Historia naturalis, opublikowanym w pierwszym wieku naszej ery: „… nie istnieje na świecie nic zieleńszego od barwy szmaragdów” – brzmiał jego werdykt. Opisał wykorzystanie szmaragdu przez wczesnych medyków, którzy „nie mają lepszej metody na przywrócenie wzroku niż patrzenie na szmaragd; jego miękki, zielony kolor pociesza i usuwa zmęczenie i znużenie.” Nawet dzisiaj kolor zielony jest znany z tego, że łagodzi stres i zmęczenie oczu. Pierwsze zapiski, dotyczące wydobycia szmaragdów i ich wykorzystania w jubilerstwie, pochodzą z początków Cesarstwa Rzymskiego. Odnoszą się do kamieni, wydobywanych w Egipcie w 330 r. p.n.e.

Powstanie szmaragdów, czyli geologiczny cud

Szmaragd (Be3Al2Si6O18) jest najbardziej znaną odmianą berylu – minerału, który występuje niezwykle rzadko w przyrodzie. Czysty beryl posiada białą lub szarawą barwę; minerał ten uzyskuje zielony kolor dzięki domieszkom chromu, a rzadziej wanadu, pierwiastków równie rzadkich, jak sam beryl (Be). Pierwiastki chromu i wanadu należą jednak do zupełnie odmiennych środowisk geochemicznych i w normalnych warunkach nie powinny występować razem! Ich spotkanie w istocie jest cudem natury, w wyniku którego powstał szmaragd.

Struktura szmaragdu

Szmaragdy są nie tylko wyjątkowe w swoim kolorze, ale także w naturalnym układzie inkluzji. Francuzi nazwali te widoczne dla oka zanieczyszczenia „le jardin”, czyli ogrodami, które są opisem mechatych, przypominających tendry linii, przechodzących przez kamień. Szmaragdy, podobnie jak diamenty, wyceniane są w oparciu o zasadę 4C, obejmująca kolor, szlif, czystość i masę. W przeciwieństwie jednak do diamentów, inkluzje w szmaragdach nie wpływają na ich wartość rynkową, niemniej duże okazy szmaragdów, niemal pozbawione zanieczyszczeń (niezwykle rzadkie przepadki), osiągają horrendalnie wysokie ceny na aukcjach, zwłaszcza jeśli mają wspaniałe nasycenie i głębię koloru.

Szmaragd w wierzeniach dawnych cywilizacji

Legendy wielu cywilizacji obdarzały noszącego szmaragd człowieka zdolnością przewidywania przyszłości. Minerał włożony pod język dawał moc odkrywania prawdy, ochrony przed złymi czarami, a także czynił człowieka elokwentnym mówcą. 

Legenda w tradycji hebrajskiej głosi, że szmaragd był jednym z czterech kamieni szlachetnych, podarowanych przez Boga królowi Salomonowi. Te cztery kamienie miały rzekomo obdarzyć króla władzą nad całym stworzeniem. Egipcjanie, którzy uważali szmaragdy za klejnoty bogini Izydy, wierzyli, że kamienie te mogą leczyć wszelkie choroby, a zielony kolor minerału symbolizował płodność i odrodzenie. Z tego powodu szmaragdy umieszczano w gardle mumii, aby zapewnić jej ochronę podczas podróży do podziemi i zagwarantować odrodzenie się w zaświatach. Wyjątkową kolekcją szmaragdów mogła poszczycić się królowa starożytnego Egiptu, Kleopatra – posiadała kopalnie szmaragdów w Egipcie, roszcząc sobie prawo własności do każdego wydobytego kamienia. Po jej śmierci kopalnie zostały przejęte przez Rzymian. Kontynuowali oni wydobycie aż do VI wieku naszej ery. W Indiach szmaragdy były czczone tak bardzo, że zapisywano na nich święte teksty i noszone były jako talizmany przez elitę, w tym przez Szacha Dżahana, budowniczego Tadż Mahal. Także Inkowie używali szmaragdów w swojej biżuterii i ceremoniach religijnych, oddając cześć ich pięknu. Szmaragdy z kolumbijskich kopalni były używane przez mieszkaców Meksyku, Peru i Chile już około 1000 roku naszej ery, lecz dopiero gdy szesnastowieczni hiszpańscy odkrywcy najechali Nowy Świat, ich konkwista przyczyniła się do odkrycia na terytorium dzisiejszej Kolumbii najpiękniejszych znanych współcześnie szmaragdów, które Hiszpanie przywieźli później statkami do Europy i Azji. 

Szmaragdy współcześnie

Dziś najrzadsze i najcenniejsze okazy szmaragdów pochodzą z Muzo, Chivor i Coscuez, kopalni położonych u podnóża kolumbijskich Andów. Znane są także złoża kamieni w Brazylii, Zambii, Zimbabwe, Afganistanie, Australii, Indiach, Austrii i Mozambiku.

Współcześnie szmaragd jest symbolem lojalności, nowego początku, pokoju i bezpieczeństwa; symbolika ta dodatkowo uszlachetnia biżuterię, ozdobioną tym pięknym minerałem. Jeśli kochasz kamienie szlachetne, kolor zielony i wyjątkowe ozdoby jubilerskie, idealnym rozwiązaniem dla Ciebie będzie złota biżuteria na zamówienie. Skontaktuj się z naszą projektantką biżuterii i obdaruj siebie lub bliskich niezwykłym prezentem.